Mga sintomas sa sakit sa atay

Unsa ka importante ang atay sa atong lawas?

Ang atoang atay o liver, usa sa pinakadako nga organ sa atong lawas, importante para sa atong overall na panglawas. Kini mao ang nagsilbi nga taga-sala sa atong mga ginainom ug ginakaon. Ang mga by-product sa atong mga ginainom na tambal ginatanggal sa atong atay. Ang mga toxic substances na posible natong makaon o mainom ginasala ug ginagawas sa atay sa atong pag-ihi o pagbawas.

Mga sintomas sa sakit sa atay

• Jaundice (pagpang-yellow sa panit)

Ang jaundice mao ang pagpang-yellow sa mata ug panit na posibleng dala sa sakit sa atay. Mao adunay pagpang-yellow tungod sa pagtaas sa lebel sa bilirubin sa dugo. Ang bilirubin usa ka waste material na nabilin sa atong bloodstream kung natanggal ang iron sa atong dugo.

• Pagpanakit sa tiyan

Daghan ang posibleng sinugdanan sa pagpanakit sa tiyan apan posible sab kini mag gikan sa pagpanghubag, kung adunay bukol o hinay-hinay na pagkadaot sa mismong atay. 

• Kalit nga pagdako sa tiyan

Sabay sa pagpanakit sa tiyan ang pagpanggahi, adunay bukol ug ang pagpanghubag sa kaunoran.

• Pagka manas sa tiil ug batiis

Tungod sa kondisyon sa fibrosis (mahitabo kini kung madaot ang tissue), naipon ang likido sa gawas sa cell mao adunay swelling o pagmanas.

• Paglahi sa color sa ihi

Kung ang color sa imong ihi sagad nga sama ang color sa tsaa, adto na dayon sa ospital ug magpakonsulta sa doktor.

• Pagbawas nga adunay dugo; lahi nga color sa hugaw

Sama sa paglahi sa color sa ihi, kinahanglan sab aksyonan dayon ug magpa check-up kung makasinati ug sama sa maong sintomas.

• Pagsuka

Dili na kayang igawas sa atay ang mga toxic substances sa pag-ihi ug pagbawas maong ginasuka na lang kini sa atong lawas.

• Walay gana mukaon

Ang atay nagatabang aron matunaw ang pagkaon. Apan kung kini dili na naga function og tarong, posibleng mawalaan og gana ang pasyente.

• Pagbati og pirming gikapoy

Nagluya ug dali lang kapoyon ang usa sa mga senyales sa adunay sakit sa atay tungod ang pagpalya niini mao ang pagkalat sa toxins sa lawas.

• Dali lang magkabun-og

Ang atay nagagawas og protina na importante sa blood clotting na maoy nagapugong sa excess bleeding. Kung adunay dipirensya ang atay, apektado ang blood clotting ug nagaresulta sa pag gawas sa bun-og.

Tambal sa sakit sa atay

Kung makasinati na og mga sintomas sa sakit sa atay, mas maayo nga magpakonsulta sa doktor aron moagi og lain-laing tests sama sa abdominal ultrasound ug liver biopsy.

Unsa ang mga dapat likayan arol dili magkasakit sa atay?

• Bantayan ang diet

- Kung nasobrahan sa tambok o fatty acids, kini ang mahimong hinungdan sa fatty liver disease.

• Likayan o bawasan ang paginom og ilimnong makahubog

• Kutob sa mahimo, dili pagsabayon ang pag inom og lain-laing tambal
• Mugamit og mask aron maprotektahan ang kaugalingon sa mga airborne na kemikal

Pipila sa mga maong kemikal ang insecticide, mga household liquid cleaners na adunay isog nga baho, ug uban pang mga toxic substances na posibleng anaa sa inyong palibot.

• Magpabakuna og Hepatitis A (duha ka shot) ug Hepatitis B aron malikayan kini. Ang Hepatitis A at B mga klase sa sakit kung diin apektado ang atay.
• Mugamit og proteksyon sa pakighilawas
• Susiha usa ang mga instrument nga ginagamit sa pagpa-tattoo ug pagpabuslot sa mga parte sa lawas (piercings)
• Ang sakit sa atay posibleng mahitabo sa bisan kinsa – mapabata man o tigulang. Regular na magpakonsulta sa doktor aron malikayan kini.