Saktong tambal sa ankle sprain

Ang atong mga ligaments ug tendons adunay  lig-on na elastic-like bands nga nagakonekta sa atong mga bukog ug nagakabit sa atong joints. Ang sprain o tapilok usa ka injury sa atong mga ligaments ug tendons sa tiil. Posibleng na-damage kini o posible sab kining naputol. Daghang klase sa sprain sama sa wrist, knee ug thumb sprain.

Kasagaran kining mahitabo sa mga tao nga active sa lahi-lahing klase sa sports sama sa basketball, track and field, volleyball, gymnastics ug uban pa. Dili lang sa sports mahimong matapilok. Ang pagsuot sab og high heels sa mga babaye posibleng hinungdan sa sprain.

Mga Hinungdan sa Ankle Sprain

Posibleng hinungdan sa ankle sprain ang mga musunod na activities:

• Paglakaw o pag ehersisyo sa dili pantay na surface;
• Pagkahulog;
• Pag apil o pag participate sa mga sports na nanginahanglan og pagdagan sama sa pagdula og basketball, tennis, football, volleyball ug soccer;
• Pag amgo og injury gikan sa kadula sama sa pagtamak sa tiil samtang nagadagan, na posibleng mahimong hinungdan sa paghiwi sa tiil ug mapwersa kini.

Mga Sintomas sa Ankle Sprain

Makabati og sobra nga sakit kung adunay sprained ankle ug ang tiil dali lang manghubag kung ang mga ligaments ug tendons ang nadaot. Bisan pa niana, adunay pipila ka sintomas na posibleng makita kauban sa pagpanghubag sa tiil. Kini ang mga musunod:

• Pagpanghubag tungod sa pagdaghan sa fluid sa mga tisyu nga parte sa ankle. Sagad nga grabe ang pagpanghubag ug daw adunay hump ang parte nga adunay hubag.
• Adunay sakit na mabati tungod mas mahimong sensitibo ang nerves. Nagasakit sab ang joints. Kung pislition sa tudlo ang parte nga naghubag, mas musakit kini ingon man kung ilihok sab ang tiil.
• Adunay pagpamula ug medyo init ang parte nga nanghubag tungod sa pagpaspas sa dagan sa dugo sa parte nga na-sprain.
• Limitado ang paglihok sa apektado nga joint.

First Aid Para sa Sprained Ankle

Kasagaran, kung mas grabe ang pagpanghubag ug sakit sa parte nga na-sprain, mas grabe sab ang injury niini. Apan adunay mga sitwasyon na dili kayo grabe ang pagkatapilok maong dili na kinahanglan dalaon sa doktor. Bisan pa niana, grabe man o dili, nanginahanglan ang pasyente og first aid aron mabawasan ang pagpanghubag ug pagpanakit sa sprained ankle. Ang maong first aid ginatawag na RICE. Kini nagpasabot og: Rest, Ice, Compression ug Elevate. Ang mga musunod ang mga kinahanglan buhaton kung gamiton ang RICE:

Rest – Ipahulay ang natapilok nga tiil. Ayaw sa ilihok o ilakaw ang injured area. Mamahimong hatagan ka og abiso sa imong doktor na dili usa kini itamak gikan 48 hantod 72 hours. Depende sa pagka grabe niini, posibleng manginahanglan mugamit og crutches. Ang splint o brace mamahimo sab nga temporaryong makatabang, apan dili likayan ang pagbuhat og movements. Kinahanglan gihapon mag exercise og ginagmay aron makondisyon ang mga kaunoran o muscle sa tiil.

Ice – Mugamit og cold pack. Butangan og ice ang injured part aron mapugngan ang pagpanghubag. Patongan og cold compress ang injured na area sulod sa 15-20 minutes sa una nga 48 hours hantod mahupay ang pagpanghubag. Hinumduman na dili kini angay buhaton og dugay tungod posible kini mahimong hinungdan sa damage sa tissues.

Compression - Baluton og bandage ang tiil.

Elevate – Itaas ang parte sa injured area aron dili kayo manghubag.

Makatabang sab ang mga anti-inflammatory pain medications aron mabawasan ang pagpanghubag ug pagpanakit sa sprained ankle. Daghang available na over-the-counter medications sama sa ibuprofen ug paracetamol na gihiusa sa RiteMED Paramax. Kinahanglan lang mokonsulta usa sa doktor ayha muinom og tambal aron mahibaloan kung aduna bay lain nga medical problems na kinahanglan usa susihon.

Kanus-a kinahanglang mokonsulta sa doktor?

Kasagaran, dili na kinahanglan pa muadto sa doktor kung minor injury o sprain lang.

Kinahanglan sab og follow-up visit 1 hantod 2 ka semana pagkahuman sa injury aron mahatagan sa doktor ang pasyente og flexibility ug strengthening exercises.

Medical Treatment para sa Sprained Ankle

Kung grabe ang damage sa ligaments tungod sa pagtapilok, posibleng maghatag sab ang doktor og mga medical treatments aron kini matambalan. Usahay, kinahanglan og mga imagine tests aron makita kung unsa ka grabe ang damage nga dala sa pagtapilok sa mga ligaments ug bukog. Pipila sa mga imaging tests mao ang x-ray, magnetic resonance imaging o MRI para sa mga grabe nga kaso sa sprained ankle, ug ultrasound aron makita sa doktor ang stability na ginahatag sa na-damage na ligament. Mamahimo sab butangan sa doktor og brace o cast ang tiil aron mabawasan ang motion sa sprained ankle. Kasagaran sab gina advise ang pag gamit og crutches aron dili mahatagan sa pasyente og weight ang injured ankle.

Kasagaran, dili na kinahanglan og surgery ang ankle sprain. Bisan na grabe ang damage sa ligaments sa tiil, maayo gihapon kini. Adunay ginatawag nga three-phase program para sa treatment sa ankle sprain. Kini mao ang mga musunod:

• Phase 1 – Mao kini ang phase kung diin ang ankle ginapahulay, ginaprotektahan ug ginabawasan ang pagpanghubag.
• Phase 2 – Mao kini ang phase kung diin ginatabangan nga mabalik ang range of motion, strength, ug flexibility sa injured area.
• Phase 3- Mao kini ang phase kung diin adunay maintenance exercises ug gradwal na pagbalik sa activities na dili nanginahanglan og paglihok sa tiil.

Ang three-phase treatment molungtad og 2 ka semana para sa minor sprains ug 6 hantod 12 ka semana para sa severe injuries.